Wprowadzenie

Ze względu na sposoby komunikacji człowieka, czyli mowę oraz pismo, stwierdzono, że człowiek myśli w sposób linearny. W taki sposób są obecnie robione wszystkie  notatki, czyli „linijka po linijce”. Zauważono  jednak, że jest to sposób skomplikowany i trudny dla naszego umysłu. Bowiem mózg człowieka działa w sposób nielinearny, dlatego bardzo ważne w procesie przyswajania są skojarzenia i wyobraźnia.

Mózg ma zdolność tworzenia nieskończonej liczby myśli, wizji i koncepcji. Mapa myśli jest zaprojektowana by mogła funkcjonować podobnie jak mózg: jest odzwierciedleniem przebiegającego w danej chwili promienistego myślenia. Prekursorem myślenia promienistego oraz koncepcji map myśli jest Tony Buzan. Konsultant agent rządowych oraz międzynarodowych korporacji. W 1971 roku została wydana książka Tony’ego Buzana pt. „An Encyclopedia of the Brain and Its Use” wówczas metoda mapy myśli stała się coraz bardziej popularna. Z każdym dniem idea mind mappingu zdobywa swoich wielbicieli, którym kreatywne notatki pomagają w życiu osobistym a zwłaszcza zawodowym.

Tworzenie mapy myśli czyli Mind mapping

Mind mapping jest to łatwa metoda nielinearnego spisywania informacji, dzięki której można wykorzystać i odzwierciedlić naturalny sposób działania umysłu ludzkiego. Według definicji twórcy tej metody, mapa myśli jest systemem przechowywania, organizacji i hierarchizacji danych, przy użyciu słów i obrazów-kluczy, z których każdy będzie pobudzał określone zasoby swojej pamięci oraz stymulował nowe myśli i spostrzeżenia.

Celem mind mappingu jest zwiększenie efektywności pracy poprzez łatwiejsze, szybsze i przyjemniejsze zapamiętywanie i uczenie się. Metoda ta sprzyja wielokierunkowemu i twórczemu myśleniu. Jak można zauważyć na rysunku 1 cechuje ją brak monotonii, która jest obecna przy sporządzaniu notatek linearnych. Dużym ułatwieniem tego narzędzia jest stosowanie wielu kolorów oraz możliwość dołączania obrazków, co przyciąga uwagę oraz pobudza wyobraźnię.

Mapy myśli bazują na naturalnych cechach ludzkiego umysłu, jakimi są zdolność tworzenia i wykorzystywania skojarzeń. Według Tony’ego Buzana nasze myśli nie biegną wytyczonymi torami kratek czy linijek, ale naturalnie i spontanicznie rozchodzą się promieniście we wszystkich kierunkach. Jest to zarazem definicja myślenia wielokierunkowego, na którym jest oparta koncepcja map myśli. Każda mapa jest złożona z trzech głównych elementów:

  • centrum mapy – główna myśli, idea lub tematyka mapy, może być również obraz,
  • gałęzie – ogół zagadnień wychodzących promieniście z centrum mapy,
  • podgałęzie – tematy bardziej rozbudowane, połączone z głównymi tematami, wychodzące promieniście z gałęzi.

Istotnym elementem są słowa – klucze. Mapy myśli tworzone są za pomocą skojarzeń, czyli słów – kluczy, powiązanych z danym tematem. Im będą one bardziej precyzyjne na początku tworzenia mapy, tym lepiej będą odtwarzane w przyszłości, a treść w niej zawarta zostanie szybko zapamiętana. Zatem słowa-klucz to termin, dzięki któremu można przekazać najwięcej treści, budują obrazy i stymulują skojarzenia. Słowa – klucze mają wiele zalet, które przekonują do stosowania ich w mapach myśli:

  • oszczędność przestrzeni,
  • łatwość w dostrzeganiu powiązań pomiędzy myślami,
  • konieczność szczególnego skupienia uwagi podczas notowania.

Łatwiej niż słowa, ludzki umysł zapamiętuje obrazy. Dlatego w mapach myśli jest to również niezbędny elementem służący do przywoływania skojarzeń. Dzięki obrazom jest poruszana wyobraźnia człowieka, natomiast połączenie ich ze słowami – kluczami pobudzają pracę obu półkul mózgowych a więc tworzą o wiele więcej nowych połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi. Powoduje to zwiększoną efektywność mapy doprowadzając do lepszego zapamiętywanie i rozbudzania kreatywności. Należy zawsze dopasować notatki do ich odbiorców oraz sytuacji.

Dużą pomocą w tworzeniu map są kolory. Dzięki nim szybciej jest pobudzana wyobraźnia, a notatki stają się bardziej ekspresyjne. Określenie znaczenia pewnych kolorów, używanych cały czas w mapach, powoduje nadanie pewnej intuicyjności.

Jest to idealny sposób do usprawnienia funkcjonowania pracowników w firmie, jak również ułatwiający życie codzienne.

Wykorzystanie Mind mappingu w organizacjach

W obecnych czasach każdy dąży do rozwiania swojej kariery, ulepszenia swoich umiejętności, tworzenia kreatywnych pomysłów. Idealnym narzędziem do osiągania tych celów jest właśnie mind mapping. Można dzięki niemu opracować nowe projekty, znaleźć nowe kanały sprzedaży i kreatywne rozwiązania problemów. Dzięki tej metodzie z łatwością można planować pracę poszczególnych pracowników, organizować spotkania firmowe, oraz zapisywać przebieg organizowanych projektów. Obecnie największe, światowe koncerny korzystają z map, aby lepiej zarządzać projektami, rozwijać się i zdobywać przewagę konkurencyjną.

Zatem można stwierdzić, że mapa myśli nie tylko jest odpowiednim narzędziem do nauki i tworzenia notatek, ale również dzięki nim można zwiększyć wydajność pracy w firmach oraz ułatwić kierowanie organizacjami poprzez lepszą komunikację.

Mapa myśli może być wykorzystana w organizacji do (rysunek 2):

  • planowania – mapy myśli oferują formę ułatwiającą kreatywność, elastyczność, która daje możliwość modyfikacji w każdym momencie, wgląd na całość zagadnienie, łatwość w prezentacji wyników.
  • burzy mózgów – w trakcie tej metody pracownicy podają skojarzenia dotyczące danego tematu, natomiast mapa myśli w tej metodzie mobilizuje pracowników do podawania nowych i kreatywnych rozwiązań.
  • prezentacji – mapy myśli w sposób kreatywny przedstawiają wiedzę, dzięki temu wystąpienia publiczne lub inne przemówienia zostaną bardziej zapamiętane i zrozumiane.
  • zarządzania projektami – mapa myśli jest precyzyjnym narzędziem do budowania baz wiedzy związanej z realizowanym projektem, kampanii marketingowej, stanowiska w firmie czy większego zadania. Korzystając z niej oszczędzamy czas i energię, a praca jest dużo efektywniejsza.
  • analizy – dzięki mapom myśli można sprawnie podejmować decyzje biznesowe, analizować projekty i bieżącą sytuację oraz prognozy w firmie.
Rys. 2. Mapa myśli w biznesie  Źródło: http://szybkanaukawbiznesie.pl/piec-sposobow-wykorzystania-map-mysli-w-biznesie/

Rys. 2. Mapa myśli w biznesie
Źródło: http://szybkanaukawbiznesie.pl/piec-sposobow-wykorzystania-map-mysli-w-biznesie/

Popularność map myśli oraz ich funkcjonalność spowodowały powstawanie wielu programów komputerowych na podstawie tej metody. Obecnie można wyróżnić 5 najlepszych programów do mind mappingu:

 

Tabela 1. Opracowanie programów do Mind mappingu

Nazwa programu

System operacyjny i polityka cenowa

Opis

MindMeister

aplikacja on–Line, bezpłatny

 

Jest jednym z najprostszych programów do tworzenia map myśli. Aplikacja on-line umożliwia udostępnianie map publicznie. MindMeister można rozbudowywać o dodatkowe funkcje instalując płatne konto Premium.

Mindjet MindManager

Windows/Mac, płatny $349

Kosztowne oprogramowanie, posiadające dużo użytecznych funkcji. Rozpowszechniony wśród środowisk korporacyjnych, posiadający rozszerzenia integrujące się z Officem.

XMind

Windows/Mac/Linux, bezpłatny

Nieskomplikowany i bardzo intuicyjny program. Posiada tworzenie wykresów, z możliwością eksportowania ich jako pliki HTML, obrazy lub tekst. Możliwość dzielenia się mapami on-line i zamieszczania na blogach lub stronach www.

FreeMind

oparty na Javie, bezpłatny

prosty program, działający się za pomocą klawiatury. Duża łatwość w dostosowaniu do swoich potrzeb elementów wizualnych. Mapy myśli można eksportować do wielu popularnych formatów (m.in. HTML, PDF i PNG).

iMindMap

Windows/Mac/Linux, płatny $99-295

Aplikacja rozwinięta przez Tony’ego  Buzana, odwzorowuje nielinearny proces myślenia umysłu, daje swobodę w kreowaniu własnych, odręcznych map myśli, przyjazny interfejs, obszerna baza elementów graficznych ułatwiających tworzenie map, możliwy przestrzenny widok mapy, mapy myśli tworzone w tym programie zapisywane są jako pliki PDF, JPG, PNG i pliki tekstowe.

Źródło: opracowanie własne

Tworzenie map myśli za pomocą programów integruje ją ze wszystkimi dostępnymi źródłami i formatami np.: hiperłączami do dokumentów oraz stron sieci Web. Zatem za pomogą programów do mind mappingu można stworzyć interaktywną biblioteką informacji na konkretny temat, a używanie jej jest sprawne, szybkie i wydajne. Wykorzystywanie tych narzędzi zwiększa szansę pozytywnego zakończenia przedsięwzięcia.

Podsumowanie

Duża ilość informacji i wiedzy do zdobycia, powinna być przyswajana poprzez efektywne metody. Zostały przeprowadzone badania w których udowodniono, że jedynie 10% słów, które wykorzystuje się w codziennej komunikacji wystarczy do zrozumienia sedna wypowiedzi. Właśnie mapy myśli mają na celu przekazywać tylko i wyłącznie kluczowych informacji.  Mapy myśli można zastosować do wszystkiego, co wymaga planowania, organizowania, notowania, rozwiązywania problemów, uczenia się, a także zabawy. Dają możliwość całościowego wglądu w temat i wnikania w szczegóły. Każda firma, która korzysta z metody mapy myśli w szybki sposób potrafi rozpocząć i nadzorować pracę, jak również szybko zapisywać informacje i sprawnie je odszukiwać. Organizacje pracują przy tym dużo wydajniej i sprawniej.

Mapy myśli mają wiele zalet, dzięki niej pracują obie półkule mózgu, wpływa na poprawę pamięci i oszczędność czasu. Jednak należy zwrócić  uwagę na dwa elementy:

  • wykorzystywanie słów kluczowych, dzięki którym notatki są czytelniejsze i podnosi się poziom koncentracji,
  • mapy myśli są atrakcyjne wizualnie, ułatwia to przyswajanie informacji.

Podsumowując mapy myśli są bardzo uniwersalnym, wygodnym w użyciu, a zarazem przyjemnym narzędziem wykorzystywanym w firmach, przedsiębiorstwach, biznesie jak również w codziennym życiu. Jedynie wyobraźnie i kreatywność może stanowić problem w korzystaniu z mapy myśli.

Bibliografia:

  • Buzan T., Mapy twoich myśli, Wydawnictwo Aha, Łódź 2003, s 53.
  • Szafranowska K., Mapologia, Gliwice 2009,s. 5.
  • Buzan T., Mapy myśli, Wydawnictwo Aha, Łódź 2007, s 25.
  • Żbikowska K., Mapy myśli w biznesie, jak twórczo i efektywnie osiągnąć cele za pomocą mind mappingu, Wydawnictwo One Press, Gliwice 2012, s. 15.

 

Netografia:

  • http://imindmap.pl/ (data dostępu 11.02.2015).
  • http://integrale.pl/mapy_mysli (data dostępu 10.02.2015).
  • http://mapymysli.com/czy-mind-mapping-ma-zastosowanie-w-biznesie/ (11.02.2015).
  • http://projectmanagerka.pl/czy-mind-mapping-ma-zastosowanie-w-biznesie/(data dostępu 11.02.2015).
  • http://www.empriz.pl/baza-wiedzy/mapy-mysli-wieksza-skutecznosc-przy-sporzadzaniu-notatek/ (data dostępu 10.02.2015).
  • http://www.mindjet.com/mindmanager/ (data dostępu 11.02.2015).
  • http://www.mindmeister.com/ (data dostępu 11.02.2015).
  • http://www.mistrzostwapamieci.spw.pl/pl,menu,324,0,tony-buzan-i-mapy-mysli.html (data dostępu 10.02.2015).
  • https://www.xmind.net/ (data dostępu 11.02.2015).
  • http://www.empriz.pl/baza-wiedzy/mapy-mysli-wieksza-skutecznosc-przy-sporzadzaniu-notatek/ (data dostępu   10.02.2015).
Autor: Aneta Czaja, Monika Nowak Artykuł pochodzi z monografii konferencji Wyzwania Zarządzania Jakością 2015 organizowanej przez Koło Naukowe Zarządzania Jakością przy Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie.