Nowa norma ISO 9001 już w przyszłym roku

Uwaga! Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) prowadzi prace nad uaktualnieniem obowiązującej obecnie normy ISO 9001. Standard wdrożony całkiem niedawno, bo w 2008 roku (w Polsce w 2009 roku), wymagał kolejnych przeróbek, które zaowocowały podjęciem prac nad normą. Prawdopodobną przyczyną jest niedosyt, jaki pozostawiła po sobie aktualna wersja standardu z  2008 r. Jak podaje Polski Komitet Normalizacyjny: „Wprowadzone zmiany okazały się znacznie mniejsze niż oczekiwano, a ich charakter był w znacznym stopniu bardziej redakcyjny niż merytoryczny”.

W czerwcu 2012 roku ukazał się „Draft ISO 9001:2015” – dokument prezentujący proponowane zmiany w popularnym standardzie jakościowym. W marcu 2014 roku planowana jest publikacja projektu normy, która będzie poddawana komentarzom i sugestiom zainteresowanych stron. W listopadzie 2014 ma się ukazać końcowy projekt normy, natomiast w styczniu przyszłego roku ostateczny projekt, który będzie poddany głosowaniu. Propozycje zmian mogą być identyczne lub zbliżone do finalnej wersji normy, jednak już teraz warto się im bliżej przyjrzeć. Zanim zostanie wydana najnowsza publikacja normy, co planowane jest na wrzesień 2015 roku, organizacje posiadające system jakości zgodny z wymaganiami ISO 9001:2008 lub pragnące wdrożyć system na nowych warunkach, powinny zapoznać się z sugerowanymi modyfikacjami. Choć nowelizacja wejdzie w życie już za nieco ponad półtora roku, to organizacje będą miały aż 3 lata na dostosowanie się do nowych wymagań. Oznacza to, że realnie norma obowiązywać będzie w organizacjach w roku 2018.

Sprawdź najlepsze szkolenia ISO 9001

Należy zaznaczyć, że omawiane w artykule zmiany, mają póki co charakter sugestywny, planowy. Ostateczna wersja nowej normy może ulec zmianom! Krajowe jednostki normalizacyjne współpracujące w ramach Komitetu ISO/TC 176 mają możliwość zgłaszania wszelkich uwag i sugestii dotyczących zmian w ISO 9001.

Co nowego ma wprowadzić zrekonstruowana ISO 9001:2015? Uchylmy rąbka tajemnicy!

Przede wszystkim struktura. Struktura  standardu będzie się składać najprawdopodobniej z dziesięciu rozdziałów. Pierwsze trzy – wprowadzające -pozostaną bez zmian, natomiast wymagania zostaną rozmieszczone w rozdziałach od 4 do 10 (obecnie od 4 do 8.) ISO proponuje następujący układ rozdziałów:

  1. Zakres normy
  2. Powołania normatywne
  3. Terminy i definicje
  4. Kontekst organizacji
  5. Przywództwo
  6. Planowanie
  7. Wsparcie
  8. Działania operacyjne
  9. Ocena efektów
  10. Doskonalenie

Załącznik A – Zasady zarządzania jakością.

W znowelizowanym standardzie zostaną dodane nowe wymagania, inne zaś będą wykreślone. Na przykład, informacje dotyczące podejścia systemowego zostaną usunięte, a wymaganie dotyczące współpracy z dostawcami zostaną zastąpione „zarządzaniem relacjami”. Znikną również wymagania dotyczące księgi jakości i działań zapobiegawczych, natomiast pojawią się wymogi dotyczące zarządzania ryzykiem. Informacje dotyczące zarządzania procesowego do tej pory nie stanowiły wymagań. Po nowelizacji ranga zarządzania procesowego zostanie podwyższona i ujęta w rozdziale czwartym: „Kontekst organizacji”. Ponadto, cieszyć może rezygnacja z procedur (z wyjątkiem wymaganych procedur systemowych), co sprawi, iż system zarządzania jakością straci biurokratyczny charakter nie będzie już kojarzony z  opasłą dokumentacją.

Bardzo istotna modyfikacja nastąpi w terminologii. Otóż przyzwyczajeni i przyuczeni do korzystania z terminu „wyrób”, w odniesieniu zarówno do produktów jak i usług, otrzymamy niespodziankę. Wyrób (product) zostanie zastąpiony „produktem i usługą” (goods and services). Co ważne, również rozdzielane dotychczas „dokumenty” i „zapisy”, zostaną zastąpione wspólnym określeniem „udokumentowana informacja”.

Z pewnością modyfikacje te bardzo ułatwią zrozumienie wymagań normy, zwłaszcza osobom, które nie miały z nią wcześniej styczności. Z drugiej jednak strony osobom zajmującym się tą tematyką zawodowo (np. w organizacji lub ośrodkach szkolących), takie zmiany mogą przysporzyć małych kłopotów z „przestawieniem się” na nową nomenklaturę. Moim zdaniem nietrafioną zmianą będzie zastąpienie „ciągłego doskonalenia” po prostu „doskonaleniem”. Myślę, że dla wielu może to zabrzmieć tak, jakby doskonalenie nie miało charakteru systematycznego, lecz jednorazowy lub sporadyczny… Subiektywnie rzecz biorąc może być to zaprzeczenie ciągłości filozoficznego wręcz podejścia wobec jakości w danej organizacji. Modyfikacja ta może być niuansem, który przeważy szalę „ignoranctwa” i wszechobecnego  lekceważenia systemu.

Co dobrego przyniesie nowa norma ?

Przede wszystkim nowelizacja przyniesie pozytywne skutki w implementacji systemów jakości w organizacjach. Ponadto, nowe wymagania są kompatybilne z ISO 14001 czy ISO 27000, dzięki czemu integracja systemów będzie o wiele prostsza. Zmiany mają na celu ułatwienie zrozumienia wymagań i wdrażania ich w organizacjach, czy jednak takie będą ostateczne efekty nowelizacji? Czy użytkownicy normy będą wreszcie zadowoleni? Z pewnością musimy poczekać kilka lat, aby dojść do jakichkolwiek wniosków. Z drugiej strony warto pamiętać, że to również użytkownicy ISO 9001 mają możliwość wpływania na zawartość normy, poprzez opiniowanie „Draft’u”. Więcej na ten temat przeczytać można na stronie ISO i PKN.

Bibliografia:

  1. Strona internetowa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, dostęp: www.PKN.pl
  2. Strona internetowa Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej, dostęp: www.iso.org
  3. T. Kloze, Jaka będzie nowa norma ISO 9001?, [w:] Wiadomości PKN – Normalizacja, Polski Komitet Normalizacyjny, nr 12/2013, s. 8-9.

 

Izabela D. Sprycha

Magister zarządzania, licencjat informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, absolwentka studiów podyplomowych.

„Zapewnienie jakości w produkcji lotniczej”.

Audytor wewnętrzny systemu zarządzania jakością wg wymagań ISO 9001:2008 (Luqam).

Audytor wewnętrzny systemu zarządzania jakością wg wymagań AS 9100 C, PART 21, PART 145, PART 147 i PART M (TUV Nord).

Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych o tematyce jakościowej. Założycielka i koordynator serwisu: Qpedia.pl – Internetowa Encyklopedia Jakości

Właścicielka bloga: Sprychaoswieciejakosci.blogspot.com

Konsultant ds. wdrażania i doskonalenia jakości

Absolutna pasjonatka jakości