„Proces” jest charakterystycznym elementem większości systemów zarządzania opartych o normy ISO 9001 lub wywodzących się z tych norm.

Mimo, że artykuł odwołuje się do ISO 9001, jego treść można odnieść również do innych norm.

[ok]Proces (i podejście procesowe) to jedna z podstaw ISO 9001 i innych norm dotyczących systemów zarządzania.[/ok]Nim rozpoczniesz swoją pracę z systemem zarządzania (wdrożenie, utrzymanie, doskonalenie…), musisz zrozumieć, czym jest proces.

Oprę się na definicji z normy terminologicznej PN EN ISO 9000:2006.

[ok]Proces jest w niej opisany jako zbiór powiązanych lub oddziałujących na siebie działań, które przekształcają wejścia w wyjścia.[/ok]

Wejścia, wyjścia i konwersja

W każdym procesie można wydzielić trzy charakterystyczne elementy:

• wejścia – wszystkie elementy, które wchodzą do procesu

• konwersja – główny moment procesu, czyli przekształcenie wejścia w wyjście

• wyjścia – wszystkie elementy, które wychodzą z procesu

Wszystkie działania organizacji oparte są na procesach ¬ elementy wchodzą do procesu (wejścia); są opracowywane (konwersja) i wychodzą jako efekt tego procesu (wyjścia). Konwersja tworzy wartość dodaną w procesie, przekształcając wejścia w wyjścia.

[example]

Przykład – Proces pieczenia placka
Bierzemy jaja, mąkę, wodę, mleko (wejścia), mieszamy, pieczemy (konwersja) i otrzymujemy placek (wyjście).

[/example]

Wejścia i wyjścia procesowe mogą być materialne (np. surowce, półprodukty lub gotowe produkty) lub niematerialne (elementy programów komputerowych, informacje, pliki graficzne lub specyfikacje).

Dostawca i klient

Każdy proces ma dostawcę i klienta. Dostawcy i klienci to nie tylko podmioty spoza Twojej firmy.

Jeśli mamy grupę powiązanych procesów, to wyjścia z procesu A są wejściami procesu B. Jest między nimi relacja dostawca – klient, nawet w obrębie Twojej organizacji. Każdy proces musi mieć właściciela, który ma zdefiniowaną odpowiedzialność i pozwolenie do działania, kontrolowania i udoskonalania swoich procesów.

Zasoby

Wszystkie procesy wymagają użycia zasobów (np. ludzi, sprzętu, materiałów, technologii itd.)

Zasoby te mogą zostać użyte jako wejścia procesu (surowce, półprodukty lub informacje, specyfikacje klienta, dokumentacja techniczna), jak również do czynności konwersji wartości dodanej (np. użycie maszyn, sprzętu, komputerów, technologii, ludzi itd.), żeby przekształcić surowiec lub półprodukt (wejście) w gotowy produkt (wyjście).

Wymagania

Wszystkie procesy muszą spełnić wymagania. W kontekście ISO 9001 najczęściej wspomina się wymagania klienta. Nie są one jednak jedynymi wymaganiami. Norma bezpośrednio i pośrednio mówi o:

• wymaganiach klienta – klient (szczególnie w relacji B2B) stawia nam również konkretne wymagania co do procesów, a nie tylko do finalnego produktu;

• wymaganiach organizacji – każda firma przyjmuje jakiś sposób postępowania, stawia sobie pewne cele, buduje normy wewnętrzne (formalne lub nieformalne); dotyczą poszczególnych procesów;

• normach – możliwe, że istnieją normy branżowe, które dotyczą działania Twojej firmy; w takim wypadku konkretne procesy w Twojej organizacji muszą spełniać ich wymagania;

• przepisach prawa – musisz pamiętać, że Twoja firma funkcjonuje w określonym otoczeniu prawnym; przepisy prawa mogą wpływać na to, jak funkcjonują Twoje procesy.

Powyższe wymagania mogą się wzajemnie przenikać i zazębiać.

[example]
Przykład
Klient życzy sobie, aby produkt dla niego przeznaczony był wykonywany według określonej Polskiej Normy. Mamy więc do czynienia z bezpośrednio wyrażonym życzeniem klienta i odniesieniem się do norm.
[/example]

Realizacja wszystkich procesów może być monitorowana i mierzona. Gromadź dane generowane podczas trwania procesu. Te dane mogą (powinny) zostać przeanalizowane, żeby określić efektywność procesu oraz stwierdzić, czy jakiekolwiek działania poprawcze lub doskonalące są potrzebne.