ISO 45001 - nowa norma dla Systemu Zarządzania BHP

Jak podaje Światowa Organizacja Pracy, w swoich danych statystycznych za rok 2017, około 2,78 miliona ludzi umiera każdego roku z powodu chorób zawodowych lub wypadków w miejscu pracy, a 7700 osób umiera każdego dnia z powodu wypadków lub chorób związanych z wykonywaną pracą zawodową. Każdego roku dochodzi do około 374 milionów nieszczęśliwych wypadków i chorób związanych z pracą, z których wiele skutkuje przedłużającymi się nieobecnościami w pracy, chorobami zawodowymi, itp. Całkowity koszt chorób, urazów i zgonów wyniósł 3,94% globalnego produktu krajowego brutto (w 2017 roku), czy inaczej – ekonomiczny wpływ braku inwestowania w bezpieczeństwo i zdrowie pracowników jest prawie równy łącznemu PKB 130 najbiedniejszych krajów na świecie[1].

Biorąc pod uwagę choćby powyższe statystyki, widać, że mimo postępu technologicznego, który z jednej strony z pewnością poprawił bezpieczeństwo pracowników, z drugiej jednak stworzył nowe zagrożenia i ryzyka, nadal temat ten jest niezwykle istotny i pozostaje wyzwaniem dla wielu firm i organizacji na świecie.

Wychodząc naprzeciw wszystkim, dla których tematyka bezpieczeństwa zdrowia i życia ludzkiego w pracy jest istotną kwestią, w marcu 2018 roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO opublikowała nowy standard dla Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną pracy – normę ISO 45001.

Czym jest norma ISO 45001?

Norma ISO 45001:2018 jest pierwszym globalnym standardem zawierającym wymagania dla Systemu Zarządzania BHP. Został on przygotowany przez ekspertów z 69 krajów, w porozumieniu z przedstawicielami kluczowych w tym zakresie organizacji, takich jak Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP), Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych (ITUC) i Międzynarodowa Organizacja Pracodawców (IOE).

Czym jest System Zarządzania BHP?

System zarządzania BHP, oparty na ISO 45001, zapewnia ramy dla ustanowienia polityk, celów, procesów do zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ułatwia osiągnięcie przez organizację jej celów strategicznych, poprzez ograniczenie kosztów związanych z wypadkami w pracy, absencją pracowników, zwiększenie konkurencyjności firmy jako pracodawcy i poprawę jej ogólnego wizerunku na rynku pracy. Jest to możliwe dzięki temu, że norma ISO 45001 wykorzystuje uporządkowany, efektywny i wydajny proces, który napędza ciągłe doskonalenie w zakresie wydajności BHP, w każdego rodzaju organizacji.

Jak nowa norma ISO 45001 odnosi się do OHSAS 18001?

Aktualnie większość firm korzysta z brytyjskiej normy OHSAS 18001 lub z krajowych norm BHP (w Polsce obowiązuje PN-N-18001, która również zostanie zastąpiona przez ISO 45001). Norma ISO 45001 jest pierwszym międzynarodowym standardem, który ułatwi implementację Systemu Zarządzania BHP w każdej organizacji, bez względu na jej wielkość i miejsce działania. Norma ISO 45001 jest w znacznej mierze oparta na zagadnieniach zawartych w OHSAS 18001, ale znacząco je rozszerza poprzez np.: szersze podejście do ryzyka (myślenie w kategorii ryzyka i szans); tworzenie miejsc pracy nie tylko bezpiecznych, ale też przyjaznych (aspekty społeczne, psychologiczne, itd.); zwiększenie wpływu pracowników, zwłaszcza tych na niekierowniczych stanowiskach, na kwestie BHP poprzez współudział i konsultacje; nowe spojrzenie na rolę najwyższego kierownictwa w zarządzaniu kwestiami BHP. Dodatkowo nowa struktura normy – oparta na Załączniku SL – umożliwi też (poprzez wspólne punkty i ujednolicone wymagania), łatwiejszą integrację SZ BHP z innymi systemami zarządzania (np. Systemem Zarządzania Jakością wg ISO 9001 czy Systemem Zarządzania Środowiskowego wg ISO 14001). Wraz z publikacją normy ISO 45001 w marcu 2018 roku rozpoczął się trzyletni okres przejścia na wymagania nowej normy. Oznacza to, że każda organizacja która ma i nadal chce mieć certyfikowany System Zarządzania BHP, będzie musiała zaimplementować wymagania normy ISO 45001 do swojego systemu do kwietnia 2021 roku.

Dlaczego publikacja normy ISO 45001 jest ważnym wydarzeniem?

Spełnienie wymagań normy ISO 45001 pomoże organizacjom w stworzeniu kultury proaktywnego zarządzania kwestiami bezpieczeństwa i higieny pracy, opartej na ciągłym doskonaleniu. Stworzenie i doskonalenie takiej kultury będzie miało pozytywny wpływ na efektywność i wydajność organizacji, nie tylko w obszarach związanych z BHP. Standard ISO 45001 odzwierciedla najnowsze myślenie i najlepsze praktyki w zarządzaniu BHP.

Opracowanie i wdrożenie ram zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, w oparciu o normę ISO 45001 będzie stanowić dowód dla pracowników, organów regulacyjnych, klientów, inwestorów, ubezpieczycieli i innych zainteresowanych stron, że organizacja zarządza ryzykiem i wynikami w bardzo skuteczny i wydajny sposób.

Kluczowe korzyści wynikające z przyjęcia normy ISO 45001

System Zarządzania BHP, oparty na ISO 45001, umożliwi organizacji poprawę wyników w zakresie BHP poprzez:

opracowanie i wdrożenie polityki BHP i celów BHP,
ustanowienie procesów uwzględniających kontekst organizacji, wynikające z niego ryzyka i szanse oraz wymagania prawne i inne, istotne dla danej organizacji,
określanie zagrożeń i ryzyk BHP związanych z działalnością oraz podjęcie działań zmierzających do ich eliminacji oraz zminimalizowania skutków,
ustanowienie kontroli operacyjnych w celu zarządzania ryzykiem związanym z BHP
i wymaganiami prawnymi oraz innymi, właściwymi dla danej organizacji,
zwiększenie ogólnej świadomości zagrożeń związanych z BHP,
systematyczną ocenę wyników w zakresie BHP i ciągłym doskonaleniu, poprzez podejmowanie działań opartych o fakty,
zapewnienie pracownikom aktywnego udziału w kwestiach dotyczących BHP.

Powyższe działania doprowadzą także do osiągnięcia przez organizację korzyści biznesowych, w tym:

większej zdolności reagowania na problemy związane z regulacjami prawnymi,
zmniejszenie ogólnych kosztów związanych z incydentami i wypadkami w miejscu pracy,
ograniczenie przestojów i kosztów z nimi związanych,
obniżenie kosztów składek ubezpieczeniowych
poprawę morale pracowników, a także zmniejszenie absencji i rotacji pracowników,
poprawę wizerunku firmy jako pracodawcy.

Dla kogo jest norma ISO 45001?

Wszystkie organizacje, państwowe i prywatne, nastawione na zysk i działające w modelu non-profit, małe i duże, produkcyjne i usługowe są narażone na zagrożenia, które mogą mieć wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Mogą one obejmować bardziej tradycyjne elementy zagrożeń mechanicznych lub chemicznych, a także bardziej współczesne zagadnienia, takie jak ryzyko związane ze stresem w miejscu pracy. Dlatego każda organizacja, której zależy na świadomym i proaktywnym zarządzaniu zagadnieniami BHP może zbudować system oparty na ISO 45001. Jej konstrukcja została tak zaplanowana, że można ją skalować do potrzeb danej organizacji. Dodatkowo, konstrukcja normy powoduje, że w System Zarządzania BHP, zaangażowani są wszyscy w organizacji, na każdym jej poziomie.

Reasumując

Norma ISO 45001, będąca wynikiem 30 lat pracy i świadectwem siły współpracy w budowaniu konsensusu, daje jeden wspólny zestaw narzędzi, które mają pomóc organizacjom na całym świecie w ochronie pracowników przed negatywnymi skutkami pracy. Ma to na celu zmniejszenie problemu zachorowań i śmierci związanej z wykonywaniem pracy. BSI miała zaszczyt kierować projektem tworzenia i publikacji tego standardu, poprzez prowadzenie sekretariat Komitetu Technicznego ISO/TC 283, odpowiedzialnego za System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. BSI, współpracując z partnerami z całego świata, doprowadziło do stworzenia i opublikowania pierwszego międzynarodowego standardu BHP, który nie tylko skupia się na zapobieganiu ryzyku zawodowemu, ale daje podstawę do lepszego zadbania o człowieka (nie tylko pracownika) w jego miejscu pracy.

[1] Źródło: https://www.ilo.org/global/topics/safety-and-health-at-work/lang–de/index.htm